LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool

Hoe kan business onderwijs bijdragen aan een economie die deugt? Dat is de centrale vraag van de onderzoekslijn Reshaping Business Education (RBE) waar lector Jacco van Uden van De Haagse Hogeschool zich druk om maakt. Hierbinnen richt ik me in de periode april 2021-december 2022 op de vraag hoe het business onderwijs een plek kan geven aan ‘omgaan met onzekerheid’. Als kunstenaar weet ik dat onzekerheid ook een creatieve kracht is, die ingezet kan worden in een business context. Onzekerheid als bron van innovatie. In Jacco als lector Change Management heb ik een medestander gevonden voor dit onderwerp.

Liggend op het strand van Den Haag krijg ik een appje binnen van Jacco. Op mijn beeldscherm verschijnen 8 foto’s. De eerste is een wat slordig uit de losse pols gefotografeerd beeld van een poster met een stevige quote:

‘Training zeker spreken, leren omgaan met angst om te presenteren en spreken in het openbaar’ 

Dan volgt er nog een:

‘Leren jezelf steviger neer te zetten! Meld je aan voor de training Assertiviteit voor studenten’

En nog een:

‘Zo kom je van je Faalangst af… Meld je nu aan voor de kortdurende training EFT bij faalangst’

Zo volgen nog vijf foto’s van posters met eenzelfde strekking.

Jacco maakt de foto’s lopend door de hogeschool en laat me zien hoe er gecommuniceerd wordt met studenten. Omdat we op dat moment samenwerken aan een workshop waarin we onderzoeken wat professionals in het business onderwijs kunnen leren van mijn wereld, de performancekunst, lijken de rollen even omgedraaid. Ik werp vanaf een afstand een kritische blik op de inhoud, terwijl Jacco geraakt door de school beweegt en zijn verontwaardiging vastlegt. Maar het toont aan dat we met iets relevants bezig zijn.

Het klassieke business onderwijs ziet onzekerheid als een problematisch verschijnsel, bijvoorbeeld omdat het de voorspelbaarheid van het effect van handelen in de weg staat. De grondhouding is dat onzekerheid wordt gezien als een risico dat (weg)gemanaged moet worden. Sinds 2013 werk ik als kunstenaar binnen instellingen en bedrijven, denk aan de ING, Altrecht GGZ of de Politie Midden Nederland. Ik weet dat onzekerheid ook een creatieve kracht is, die ingezet kan worden in een business context. Onzekerheid als bron van innovatie.

Onzekerheidsvaardigheid
Covid heeft ons als maatschappij wakker geschud, het is voor ons allemaal heel duidelijk dat we onze samenleving niet op de gebruikelijke manieren ‘kunnen managen’. Dat schept een gunstig klimaat om vernieuwende ideeën ook in concrete praktijken te exploreren. Kunstenaar Merlijn Twaalfhoven van The TurnClub heeft onlangs het boek ‘Het is aan ons’ uitgebracht dat enorm bij me resoneert[1]. Nog zo’n medestander. In zijn boek beschrijft hij hoe zonde hij het vindt dat kwaliteiten van denken, waarnemen en voelen die gecultiveerd worden binnen de kunsten, verbannen zijn naar exclusieve plekken buiten de maatschappij. Denk aan theaterpodia, kunstgaleries en gesubsidieerde festivals.

In deze context introduceerde Merlijn het begrip Onzekerheidsvaardigheid. In mijn woorden gaat dat over het durven volgen van een autonoom proces, zoals een kunstenaar dit kan doen. De kunstenaar is niet autonoom, maar zijn proces. Een autonoom proces is een proces dat zich mag ontwikkelen waarheen het zelf wil gaan. Het verrast ons, het ontdekt en is vernieuwend, omdat het geen vooropgezet doel dient[2]. Sinds 2017 ben ik in contact met Merlijn, na overleg met hem en Jacco vatten we het plan op om het begrip Onzekerheidsvaardigheid in de context van Reshaping Business Education verder te onderzoeken.

Lees hier de essays uit deze reeks 2022-2023
Essay 1 Onzekerheidsvaardigheid: Huwelijk tussen onzekerheid en doelmatigheid – Workshop voor Lectoraat Kunst en Professionalisering van de HKU

Essay 2 Onzekerheidsvaardigheid: De kracht van niet-weten – Minor Artful Business Creations (ABC) werken met studenten

Essay 3 Onzekerheidsvaardigheid: De kwetsbaarheid van niet-weten – Minor ABC en workshop met docenten en managers

Essay 4 Onzekerheidsvaardigheid: Schijnzekerheid ontmaskerd – Workshop, lunchlezing en video-installatie met docenten en onderzoekers

Essay 5 Onzekerheidsvaardigheid: Durven we het aan? – Video-installatie, festival, congres en bijeenkomsten met leidinggevenden en onderzoekers

Essay 6 Onzekerheidsvaardigheid: Ik weet me (nog) geen raad maar ben wel toegewijd – Evenement New Scientist, interactieve bijeenkomsten Ochtenden in Onzekerheid

Lees hier de essays uit deze reeks 2023-2024
Een Doos vol Onzekerheid: Mag ‘de professional’ iets voelen? – Dans performance lectoraat Legal Management en The Turn Club.

Morgen het eerste essay. Veel leesplezier!

Neem ook een kijkje op de website van de Academie voor Onzekerheidsvaardigheid als je benieuwd bent welke workshops er nu al te boeken zijn!

---

[1] Twaalfhoven, Merlijn (2020) ‘Het is aan ons’. Atlas Contact.

[2] Marjolijn, Zwakman (2020) ‘Precies op de Grens, over waarden ontsluiten waar het spannend is.’ BLAD Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Bladzijde 4.

Tekstredactie Rozemarijn van West