LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool

Twijfel? Gewoon doen.

Written by Hanane Abaydi

Oud talkshow redacteur Floor Doppen roept vrouwen op om het uitblinkerschap te claimen. Want, zo schrijft ze in een opiniestuk in de Volkskrant (23-8-2022): “voor elke twijfelende vrouw staan er tien slechtere mannen te popelen om als talkshowgast aan te schuiven.” Dit rekent ze overigens de vrouwen niet volledig aan. Een verklaring voor het getwijfel zit volgens Doppen in de fenomenen ‘zelfvertrouwenskloof’ en ‘doorschuifvrouwen’. Bovendien denken mannen over een zekere mate van talkshow-waardigheid te beschikken. Als vrouwen toch aan tafel schuiven, dan kunnen ze rekenen op een bagger (online) stront na afloop. Twijfelende vrouwen krijgen vanuit alle hoeken labels opgeplakt, terwijl juist zij een belangrijke leiderschapskwaliteit als geen ander beheersen. Twijfelen.

Twijfelkracht

Van jongs af aan leren we om twijfel thuis te laten. Snel keuzes te maken. Dat er in de klas nog 25 andere kinderen zitten die binnen een nano seconde weten welk filmpje er afgespeeld moet worden of welke activiteit er gedaan moet worden, weerspiegelt deze keuzedruk. “Mijn hoofd zit vol”, vertelde mijn jongste vlak voor de zomervakantie. In een split second keuzes moeten maken in de klas zat haar behoorlijk in de weg. Ze heeft in al het keuzegeweld even de tijd nodig om na te denken. En te twijfelen over haar aanstaande beslissingen. De voor- en nadelen op een rijtje te zetten. Maar veel ruimte voor twijfel is er niet. In een ijssalon waar je een keuze hebt uit 20 smaken, 5 verschillende soorten ijshoorns en 6 toppings, terwijl er achter jou nog tien overenthousiaste kinderen en ongeduldige ouders staan. In een restaurant waar direct een antwoord wordt verwacht op de vraag of je al een keuze hebt kunnen maken uit de 5 pagina’s tellende drankenkaart.

In de speelgoedwinkel speuren mijn ogen vanaf de ingang al naar het krukje, ik weet namelijk dat het even gaat duren. Net zoals het even kan duren voordat we twijfel niet zien als een probleem, maar als kracht. Het is namelijk niet makkelijk om af te wijken van de ‘instant beslissen/handelen’ norm. De druk van de wachtenden is altijd voelbaar. En die druk voelt zij ook. Waardoor ze bevriest en niet beslist. Wat zij nodig heeft is tijd en ruimte om te mogen twijfelen. Gelukkig omarmde haar leerkracht haar twijfelkracht. Haar twijfelruimte was geregeld en begrepen. Voor heel even dan. Binnenkort begint het nieuwe schooljaar en mag ik het gesprek opnieuw voeren met de nieuwe leerkracht. De twijfelaar is namelijk nog altijd afhankelijk van het begrip van anderen.

Twijfelplicht

Stel dat leiders en regeringsleiders meer zouden gaan twijfelen. Dat ze twijfels zouden hebben over hun impact op klimaatverandering. Twijfel of de bonus die gelijk is aan 45x salaris van medewerkers wel gepast is. Of de productie van hun goederen wel op een ethische manier gebeurt. Twijfel of hun gladgestreken overhemd niet door kinderhandjes is gemaakt. Of de grondstoffen van de batterij van hun ‘duurzame’ Tesla wel onder de juiste omstandigheden zijn gewonnen. De investeringen wel naar de juiste fondsen gaan. Of die ene opmerking wel gepast was. Twijfel of een voormalig sociale huurwoning wel aangekocht had moeten worden als investering voor de toekomst. Twijfel of je de zoveelste bestuurlijke rol moet accepteren of juist iemand naar voren moet schuiven die niet in je netwerk zit. Of de talkshow wel door moet gaan wegens gebrek aan kwaliteit aan tafel. Gewoon twijfelen zoals we als kind hebben gedaan. Nog voordat we alle biased managementtheorieën voorgeschoteld kregen waarin de niet twijfelende leider een robotische belichaming werd van succes.

Eigenlijk zou een ieder die in een invloedrijke positie zit de verplichting moeten hebben om te twijfelen. Alle CEO’s, alle CFO’s, alle topmanagers, ministers, politici en leiders die geen actieve herinneringen hebben. Invloed betekent een verplichte periode van twijfel inlassen. Een periode waar je de ruimte hebt om goed na te denken. Keuzes te (her)overwegen. En misschien ook te zeggen: ik ben niet twijfelkundig en bedanken voor de rol. En mocht je zelf twijfelen of je dit allemaal kan? Geen probleem, mijn zevenjarige professionele twijfelaar kan je hierbij helpen.