LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool

Prelude  Bij een theatervoorstelling zijn de plaatsen met het beste zicht, waar het spel optimaal kan worden meebeleefd, de duurste plaatsen. Wanneer er geen vaste zitplaatsen zijn, vormt zich een rij bij de zaaldeuren om een plaats vooraan te kunnen bemachtigen: het publiek wil het liefst bovenop de voorstelling zitten. Bij bijeenkomsten in organisaties werkt het dikwijls juist andersom.

Daar worden de stoelen als eerste bezet die het verst van de spreker, vaak de leidinggevende, zijn en kiezen veel medewerkers er voor “het van een veilige afstand te bekijken”. Is dit herkenbaar is? Dan kunnen we – vanuit de theatermetafoor – de volgende vragen stellen: wat zegt dit over het pakken van het podium, het spelen van hoofd- en bijrollen, wie biedt er tegenspel, of is er misschien sprake van plankenkoorts? Dergelijke metaforen worden veel terloops gebruikt in organisaties, maar als we nu eens serieus gaan onderzoeken wat het pakken van het podium in een organisatie betekent of het bieden van tegenspel, dan gaat het over meer dan positie innemen in de fysieke ruimte, dan gaat het over professionele ruimte in een organisatie: de verkenning, benutting en invulling ervan.  Om met dat laatste aan de slag te gaan is de workshop: “De werkvloer: podium voor professionele ruimte” ontworpen.

Hoe betreden we dat podium?  In de workshop staat het verkennen en samen invullen van de professionele ruimte centraal door te werken met elkaar vanuit het perspectief van de theaterwereld, waar het ook wemelt van de professionals: acteurs, regisseur, ondersteuning (o.a. belichting, geluid, décor). Ook daar is professionele ruimte een constante factor:  rolverdeling, interpretaties van óf het ontbreken van een script, de interacties in het samenspel, begrip, onbegrip, en uiteindelijk het op elkaar ingespeeld raken en het groeien in een rol.  Door oefeningen en repetities wordt de beschikbare speelruimte afgetast, en gaandeweg ingevuld in samenspel en krijgt de voorstelling vorm.

Dat kan ook werken voor een team professionals uit een totaal andere beroepsgroep. Stap daarom eens uit de gebruikelijke bespreek- en vergadermodus over dit onderwerp en doe samen theateroefeningen. Daardoor wordt de ruimte bespreekbaar en hanteerbaar en ontstaan nieuwe ervaringen en inzichten. In de nabespreking worden deze gedeeld om zo de invulling en de benutting van de professionele ruimte in de eigen organisatie in beeld te brengen.

Vergelijking van rollen in theater en organisaties

Waarom is het zo belangrijk om in organisaties samen invulling te geven aan professionele ruimte?   Professionele ruimte is nodig om als professional je vak goed uit te kunnen oefenen, om tot kwaliteit te komen, in welke professie dan ook. Alleen, ruimte bestaat slechts bij de gratie van grenzen en krijgt pas betekenis in de context: ruimte ten opzichte van wie of wat? Er kan sprake zijn van harde grenzen door regulering (wet- en regelgeving), van minder harde grenzen door standaardisatie (protocollen) of van zachte grenzen (door voorlichting, overtuiging). Professionele ruimte, hard, minder hard of zacht, krijgt altijd pas betekenis wanneer er van twee kanten mee wordt gespeeld: door diegene die de ruimte verleent én door diegene aan wie de ruimte wordt gegund en hoe die de ruimte benut. Het is daarom van belang zowel de verstrekker(s) als de ontvanger(s) van de ruimte in een organisatie, met elkaar als team de wederzijdse verwachtingen bespreekbaar maken en deze op elkaar afstemmen om de beschikbare ruimte goed te kunnen benutten in de organisatie.  Daarbij is aandacht nodig voor de harde, minder harde en zachte grenzen: de structuur, cultuur en competenties van elk. De praktijk leert dat dit gesprek niet consequent plaats vindt, waardoor de één de ruimte als klein en benauwend ervaart, terwijl de ander juist grote mogelijkheden ziet binnen dezelfde organisatie. Dit verschil in ervaren ruimte leidt dikwijls tot teleurstelling over de performance.

De workshop “De werkvloer: podium voor professionele ruimte” hanteert een constructieve ‘out-of-the-own-box’ benadering om samen tot invulling van de professionele ruimte te komen.

Nieuwsgierig geworden?   Neem dan contact op met Fenna Hup: F.Hup@hhs.nl