De prominente socioloog Zygmunt Bauman stierf maandag 9 december op 91-jarige leeftijd. Daarbij stilstaan op een change management blog vergt uitleg. Die dient tegelijk als eerbetoon. Dat is dan weer een uitnodiging om (weer eens) wat van hem te lezen.
Het is bij Bauman onvermijdelijk vast te stellen dat hij controversieel was, fout zelfs. Dat laatste wordt pijnlijk duidelijk wanneer zijn rol in communistisch Polen aan de orde is. Hij werkte -weliswaar volgens hemzelf vanachter een bureau- mee aan het gewelddadig bestrijden van tegenstanders van het bewind.
De controverse die voor change management relevant is roept hij in zijn werk zelf op. De moderniteit, die volgens Bauman ook industriële vernietiging van mensen tijdens de Holocaust mogelijk maakte, heeft een wereld geschapen waarin bureaucratie het wint van eigen verantwoordelijkheid. Wat daarvoor op het ogenblik in de plaats komt is een wereld waar zekerheden zijn opgelost. De gemaakte wereld werkt weliswaar maar de kosten ervan leggen inmiddels destructief beslag op wat er naast die door mensen gemaakte wereld nog meer is; noem het de Aarde. Hoe om te gaan met de ‘wereld-Aarde’ controverse weten we niet, en blijkt niet met ons bekende -moderne- middelen te achterhalen.
Bauman heeft het over ‘liquid modernity’, waarin de afspraken die we maken eigenlijk geen afspraken zijn omdat we weten dat afspraken ons het volgende moment in de weg staan te zijn wie we zijn. Tegelijkertijd biedt de onzekerheid van een vloeibare wereld een kans. De mens heeft volgens Bauman de mogelijkheid om juist in onzekerheid moreel gedrag te tonen. In een omgeving waarin niet weten voorop staat wordt ook duidelijk dat mensen verantwoordelijkheid nemen. Daarmee voedt Bauman de tendens om te experimenteren, samen nieuwe referenties te vinden, nieuwe contexten te zoeken en ‘publiek’ nu eindelijk echt praktisch gestalte te geven door het vermogen te tonen ook met vreemden afspraken te maken. Hij voedt het optimisme dat in die omstandigheden mensen inderdaad bereid blijken die afspraken te maken.
Bauman ziet aarzeling als aspect van menselijk handelen nodig om de destructieve consequenties van ‘liquid modernity’ voor te kunnen zijn. Waar verandering verandert, van het modelleren van organisatie als entiteit naar het choreograferen van organisatie als activiteit, is vooral die aarzeling een cruciaal element. Zonder aarzeling geen ruimte om ergens een voorstelling van te maken. Die voorstelling is -ook in kunstzinnige zin- nodig om geëngageerd te kunnen zijn en controversen te kunnen benutten. Bauman geeft aanknopingspunten voor het aangaan van de strijd, in plaats van het organiseren van bestrijding.
He, op een andere plek ook aandacht voor Bauman; interesse? kijk dan op: http://www.denieuwemeso.nl/nieuws/leestips-februari-2017
LikeLike