LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool

Tijdens de verkiezingen was het een centraal thema: het vaste contract. Niet iedereen wil een ondernemende ZZP’er zijn, zo klonk het, want genoeg mensen willen vastigheid. Toen dit speelde begon ik me in toenemende mate af te vragen waar die vastigheid eigenlijk naar moest verwijzen. Gaat het enkel om economische zekerheid, of schuilt er meer achter deze ontwikkeling?

De afgelopen tien jaar lijken flexibiliteit en efficiëntie een opmars te hebben m.b.t. hoe wij die begrippen waarderen als kernwaarden in de maatschappij. De logica achter deze twee concepten lijkt me niet eenvoudig, hoewel ze wel veelal op zo’n manier wordt gepresenteerd. Het eerste gaat dan om je op soepele wijze kunnen aanpassen aan en meebewegen met veranderingen in je omgeving. Het tweede betreft dit te doen met zo min mogelijke verkwisting van tijd, energie en middelen.

De ontwikkeling in waardering van deze concepten zie je terug op de werkvloer. De vaste werkplek wordt ingeruild voor een flexplek, want als Piet van maandag tot en met woensdag werkt, kan Yvonne er dan geen gebruik van maken op de donderdag en vrijdag? Of Piet dan wel even zijn foto’s en andere persoonlijke spullen van het bureau wil afhalen.

Bovenstaand scenario volgt een heldere economische denkwijze wanneer we redeneren  vanuit de werkgever: het is goedkoper om een bureau door twee werknemers te laten delen dan twee bureaus aan te schaffen die ruimte innemen en deels niet worden gebruikt. Daarnaast is het de keuze van de werknemer zelf om parttime te gaan werken, dus in zekere zin kan dit beschouwd worden als een reactie op een andere maatschappelijke ontwikkeling.
Een ander voorbeeld komt uit mijn eigen praktijk. Een nieuwe collega vroeg aan mij hoeveel tijd hij eigenlijk mocht besteden aan een stagebezoek. Dat is lastig te bepalen doordat studenten in principe door het hele land stage kunnen lopen; waar je voor de een de tram pakt, zit je voor de ander anderhalf uur in de trein. Wat me prikkelde aan dit voorbeeld was niet zozeer dit antwoord als wel een tegenvraag: waarom zijn dit de vragen die we elkaar stellen?

De meerwaarde van efficiëntie en flexibiliteit lijken dus vrij makkelijk uit te leggen. Veel lastiger is te duiden wat we er voor opgeven of minder aandacht door gaan geven. Wellicht waren Piets foto’s wel een aanleiding voor een goed gesprek geweest waardoor twee mensen elkaar beter leerden kennen. Wellicht ontvouwt er tussen stagebegeleider en student een andere band wanneer de begeleider niet frequent moet controleren of het al tijd is om naar de volgende afspraak te gaan.
Maar ja, probeer dat maar eens in de excelsheet van de jaarbegroting te plaatsen.

Creativiteit, reflectie en bezinning, een band opbouwen met een ander mens, of simpelweg lol hebben of van iets genieten: het zijn allemaal waarden die (veel) tijd kosten zonder dat de baten er soms direct van bekend zijn. Ik pleit ervoor dat we desondanks onze tijd en energie ook juist in deze activiteiten blijven steken. Kritisch zijn betekent dat we niet zomaar tevreden kunnen zijn met onze gedachten. Zo ook dat efficiëntie en flexibiliteit vanzelfsprekend tot onze hoogste waarden zouden moeten behoren.