LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool
‘Groundhog day’ in een bureaucratie.onderzoek op het randje
Het onderwijs is sterk cyclus georganiseerd rondom de start, de afronding, tentamen- of toetsweken en vakantie. Dus de start van een onderwijsjaar wordt gekenmerkt door bepaalde min of meer vaste patronen en een zekere mate van routine. Nu werk ik al lange tijd in dezelfde organisatie en dat zal zeker bijdragen tot het gevoel van herhaling. De herhaling doet zich ook nogal eens voor bij organisatieveranderingen mn in een bureaucratische omgeving.In een steeds snellere dynamische omgeving proberen organisaties hierop te anticiperen en te overleven.Overheidsbeleid, veranderende afzet of -arbeidsmarkt, klantgedrag, tegenvallend resultaat of technologische innovaties kan allemaal een aanleiding zijn. De top bedenkt een strategie hoe hier het beste mee om gegaan kan worden en beleidsmedewerkers vullen dit verder in, de leidinggevenden ,rollen’ dit verder uit en proberen de neuzen dezelfde kant op te krijgen van de uitvoerders en te controleren mbv protocollen en procedures. En dit mislukt nogal eens, volgens sommige cijfers zelfs in 70% * van de gevallen mn als de organisatieverandering ander gedrag vraagt van de medewerkers. Alhoewel de 70% onderzoeksmethodologisch nogal arbitrair is, zou het mij niet echt verbazen. Wat mij wel blijft verbazen, is de herhaling van de manier waarop organisatieveranderingen ingezet worden, ondanks de vaak weinig succesvolle uitkomsten.
De herhaling roept bij mij de metafoor op met de film ‘Groundhog day'(1993)*. Groundhog day is een jaarlijks feest in delen van Noord Amerika waar de bosmarmot ( groundhog) voorspelt hoelang de winter nog zal duren. In de film wordt een weerman, samen met zijn team, naar een gehuchtje gestuurd om hier voor zoveelste keer verslag van te doen. Door een sneeuwstorm worden ze gedwongen om in het gehucht te blijven, de volgende dag blijkt het alweer Groundhog day te zijn en zit de weerman gevangen in een tijdslus, waarbij dezelfde dag zich steeds herhaalt en de weerman de enige is die zich dat realiseert.Hij ziet in het begin mn de voordelen maar in de loop van de tijd probeert hij steeds weer iets te verbeteren omdat hij weet wat er gaat te gebeuren, zoals ongelukjes te voorkomen en een steeds betere reportage te maken.Je zou kunnen zeggen dat het leervermogen van de weerman toeneemt naar mate hij langer vastzit in de tijdslus.
Het inzetten van metaforen om meer helderheid te krijgen over organisaties en beter te begrijpen is niet nieuw. Ook Morgan* in zijn boek ‘Images of organization’ gebruikt acht dominante metaforen van organisaties. De organisatie als machine komt dan het meest dichtbij met het denken in ‘maak plannen, organiseer,controleer, en beheers’ hoe er wordt omgegaan met organisatieveranderingen. En daar ligt ook de crux de scheiding* tussen ‘denkers’en ‘uitvoerders’ komt voort uit een productieorganisatie zoals een machinefabriek. Toch worden veel professionele bureaucratieën zoals het onderwijs op die manier ingericht en worden organisatieveranderingen ingezet. Professionals worden mn ingezet als uitvoerders en dat begint langzamerhand in zijn voegen te kraken.
Op naar een nieuw paradigmashift van organiseren en veranderen, tenslotte nam ook het leervermogen van de weerman toe. Voorlopig zitten we nog even in een tijdslus vast.
LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT - De Haagse Hogeschool 