LECTORAAT CHANGE MANAGEMENT – De Haagse Hogeschool

Inleiding
Mijn laatste blog is al weer een tijd geleden. Dat ging over het doorbreken van clichés in het hoger bedrijfseconomisch onderwijs en de gewenste veranderingen in de vaardigheden van een financial.
In dit blog borduur ik daarop voort. Het vorige collegejaar heb ik mij namelijk beziggehouden met rentmeesterschap. Waarom? Ik droeg al een paar jaar een aflevering van Tegenlicht in gedachten met mij mee. De aflevering heeft de titel ‘Het brein van de bankier’. Die aflevering zorgde bij mij voor een bepaalde emotie, vooral boosheid, ik kreeg er bijna tranen van in mijn ogen. Maar ook verwarring. Wilde ik nog wel een financial zijn? Ik wilde het vakgebied niet de rug toekeren. Ik wilde er iets mee. Vandaar dus mijn aandacht voor rentmeesterschap. Waarom dan nu pas een blog daarover? Tja, tijd hè. Of beter: niet de tijd genomen om er rustig voor te gaan zitten. Dat ga ik nu goedmaken.

Ouderwets?
Rentmeesterschap is een woord dat je nog weleens tegenkomt bij politieke partijen, maar je vindt het niet in de studieboeken van studenten terug. Het heeft een wat ouderwetse connotatie.
Toch is het een woord dat de blik verlegt van onverantwoord beheer, een te sterke focus op economische waarden, het verheffen van geld tot het hoogste goed en hebzucht als primaire drijfveer. Het laten zien van zo’n andere invalshoek helpt studenten kritisch te denken.
Als je vertrouwen wilt terugwinnen in de financiële sector en de blik van financials op iets anders wil richten dan alleen geld en winst maken, lijkt het mij juist heel noodzakelijk om dit woord onder de aandacht te brengen.

Herkomst
Laten we eens kijken waar het woord economie oorspronkelijk vandaan komt. Economie is een samenvoeging van de Griekse woorden oikos (equivalent van huis, familie, gezin, woning) en nómos (regel, wet) en ontleend aan het Latijnse woord oeconomia (organisatie, huishouding).
In een oikos leven en werken mensen in gemeenschap. Je kunt een organisatie ook zien als een oikos, met waarden en regels. Een afgeleid woord van oikos is het woord oikonomos, dat rentmeester betekent. Het geeft de kern weer waar het om draait en verdient hernieuwde aandacht.

Bredere kijk
Gelukkig vond ik iemand die ook aan de slag wilde met rentmeesterschap, Bert van der Zaag, een arbeids- en organisatiepsycholoog.
Het is wat ons betreft van groot belang dat studenten beseffen dat ze in een oikos of eigenlijk meerdere oikoi leven en werken. Dat studenten, die worden opgeleid om in de financiële sector te gaan werken, zich bewust worden van de vaak wat ontastbare, morele begrippen en deze begrippen bespreekbaar kunnen maken en in een bedrijf kritisch zijn ten aanzien van deze begrippen. Dat betekent dus ook dat zij denken en communiceren vanuit deze concepten en de achterliggende wereld en rekening houden met deze begrippen als zij (bijvoorbeeld als business controller) adviezen geven aan managers. Rentmeesterschap kan een nieuwe basis vormen voor de toekomst van de huidige financials.
Dit vraagt een verschuiving van je werkveld zien als een markt, gedreven door eigenbelang, naar je werkveld zien als een rol met maatschappelijke betekenis. Een werkveld waarbij veel meer partijen betrokken zijn. Het past ook heel mooi bij de roep om meer aandacht te besteden aan bildung binnen het hoger beroepsonderwijs. In de betekenis van algemene vorming, het besef dat normen en waarden altijd een rol spelen in je werk. Dat impliceert een bredere kijk op je vak.
Het begrip rentmeesterschap levert inspiratie voor die bredere kijk. Een verdere invulling van dit begrip zorgt voor een sterkere focus op algemene vorming, waarden en normen.

In het volgende blog meer over de verdere invulling van het begrip rentmeesterschap. Ik hoop dat ik u nieuwsgierig heb gemaakt.

Bent u inderdaad nieuwsgierig geworden, of wilt u iets kwijt over dit onderwerp? Schroom dan niet om te reageren!